Koncepcja kampanii

W akcji #hakujemy_HiT zamieniliśmy stygmatyzujące, homofobiczne i tendencyjne treści z podręcznika do HiT w lekcje krytycznego myślenia. Zachęciliśmy też uczniów do podważania narzucanego im światopoglądu oraz daliśmy im narzędzia do weryfikacji faktów i ochrony przed wszechobecną manipulacją.

Cele kampanii

Nadrzędny cel projektu #hakujemy_HiT to promowanie krytycznego myślenia i wielości narracji wśród uczniów. Inicjatywa powstała w odpowiedzi na kontrowersje związane z podręcznikiem HiT. Stworzyliśmy przestrzeń do analizowania informacji, odróżniania faktów od opinii i tworzenia własnych interpretacji.  

Wyzwanie

#hakujemy_HiT to odpowiedź na próbę wdrukowania polskim uczniom subiektywnego i tendencyjnego światopoglądu w formie szkolnego podręcznika, jednak nasza akcja ma o wiele szerszy wymiar. 

W dzisiejszym świecie uczniowie są narażeni na manipulację i dezinformację nie tylko w podręcznikach, ale we wszystkich kanałach komunikacji, zwłaszcza w social mediach. Dlatego głównym celem naszej akcji było wyposażenie uczniów w narzędzia krytycznego myślenia, które pozwolą im się odnaleźć w świecie
deepfake’ów i dezinformacji.

Podręcznik Roszkowskiego był jedynie przykładem, na którym pokazaliśmy uczniom, jak mogą być manipulowani i jak mogą się przed taką manipulacją bronić. Inicjatywa #hakujemy_HiT ma podnieść świadomość nauczycieli, rodziców i uczniów w zakresie krytycznego podejścia do informacji. W rezultacie praca ta ma na celu promowanie odpowiedzialności w edukacji i budowanie społeczeństwa świadomego i umiejącego analizować informacje.

Strategia

Akcję oparliśmy na zbiorze badań i insightów dotyczących Gen Z. „Zetki” to pokolenie digital native, żyjące w cyfrowym świecie i świetnie się w nim poruszające. Z łatwością wychwytuje manipulacje takie jak „fake” i samo potrafi się nimi posługiwać (deepfake przebojem weszły do branży rozrywkowej). Jednak ich „cyfrowa wrażliwość” i uważność na niuanse nie przenosi się do świata tradycyjnych nośników. O powierzchownym i mniej krytycznym stosunku do treści możemy wnioskować na podstawie wyników badań dotyczących zmniejszonego u „Zetek” attencion span. Z drugiej strony ostatnie trendy takie jak #booktok wskazują na rosnącą w tym pokoleniu popularność książek. Mamy więc pokolenie, które zwróciło się ku książkom, ale urodziło się w świecie digital. Postanowiliśmy im pokazać, że zjawiska, które świetnie rozpoznają w „swoim świecie”, są szczególnym zagrożeniem tam, gdzie ich się nie spodziewają.

Sposób realizacji

1. Kreacja 

Od 1 września 2023 w klasach pierwszych liceum ogólnokształcącego, technikum i branżowej szkoły I stopnia miejsce przedmiotu Wiedza o Społeczeństwie zajęła Historia i Teraźniejszość. Jednocześnie we wrześniu Ministerstwo Edukacji dopuściło autorski podręcznik „Historia i teraźniejszość. Podręcznik dla liceów i techników” pod redakcją Wojciecha Roszkowskiego.

Informacje oraz tezy zawarte w tym podręczniku są tendencyjne, nadmiernie upraszczają złożone zjawiska, a fakty są podawane w zmanipulowany sposób. Dlatego razem z Gazeta.pl przy współpracy z Panami Programistami zainicjowaliśmy kampanię #hakujemy_HiT.

Zamieniliśmy najbardziej zindoktrynowany podręcznik w podręcznik uczący krytycznego myślenia. Wykorzystaliśmy w tym celu narzędzie, które każdy uczeń ma swojej kieszeni, czyli telefon komórkowy.

Stworzyliśmy filtr WEB AR, który w czasie rzeczywistym lokalizował i zaznaczał najbardziej zmanipulowane fragmenty. W ten sposób uczniowie mogli poznać mechanizm każdej manipulacji i sprawdzić, jak można rzetelnie omawiać poruszane w podręczniku tematy. Filtr nie wymagał instalowania żadnych aplikacji i mógł go używać każdy uczeń ze smartfonem i dostępem do internetu.

Wszystkie treści zostały opracowane we współpracy z uznanymi autorytetami ze świata nauki i edukacji. Uczniowie i nauczyciele mogli korzystać z filtra w momencie, w którym podręcznik trafił do szkół.

2. Media mix

#hakujemy_HiT to zintegrowany internetowy ekosystem, który był dopasowany do grupy docelowej akcji. Osią działań był landing page z filtrem WEB AR, który analizuje treść podręcznika „Historia i Teraźniejszość” i w czasie rzeczywistym podkreśla manipulacje oraz kontrowersyjne fragmenty. Filtr zachęca użytkowników do interakcji z tymi fragmentami i prowadzi do opisów zawartych w nich manipulacji. Filtr jest zintegrowany ze stroną internetową, na której każda manipulacja została zamieniona w Lekcję Krytycznego Myślenia. Wszystkie treści zostały przygotowane przez powołany przez nas zespół niezależnych ekspertów z dziedziny historii i metodyki. Ruch na stronę generowany był kampanią display targetowaną na uczniów, do których trafił podręcznik Roszkowskiego. Akcja była wspierana w social mediach przez influencerów (Babka od histy, nauczyciel roku 2018 Przemysław Staroń) oraz na kanałach NGO (Wolna Szkoła).

3. Innowacje

Opracowaliśmy poświęcony akcji landing page z filtrem WEB AR. Filtr pozwalał przeglądać podręcznik, korzystając z aparatu w telefonie i w czasie rzeczywistym obserwować, jak podkreślają się zmanipulowane fragmenty i komentarze dotyczące użytych manipulacji. Technologia WEB AR nie wymagała instalowania dodatkowego oprogramowania i mógł z niej korzystać każdy posiadacz smartfona. Dzięki temu nasze narzędzie było dostępne i dopasowane do wymagań uczniów będących natywnymi użytkownikami mobile. Content filtra połączony był z contentem na stronie akcji i kierował do Lekcji Krytycznego Myślenia. Dodatkowo wraz ze startem akcji uruchomiona została kampania display targetowania na uczniów, która kierowała ruch na naszą stronę. Inicjatywa #hakujemy_HiT opiera się na wykorzystaniu technologii, interaktywności i różnorodnych perspektyw, aby wspierać krytyczne myślenie i zachęcać do aktywnego podejścia do weryfikacji faktów i źródeł.

Rezultaty

Edukacja: Odnotowaliśmy ponad 200 000 zeskanowanych stron i ponad 100 000 odsłon Lekcji Krytycznego Myślenia. Oznacza to, że młodzi ludzie zdobyli umiejętność analizowania informacji, rozpoznawania manipulacji i odróżniania faktów od opinii. Wzrosła ich zdolność do samodzielnego myślenia i twórczego podejścia do nauki.

Podniesienie świadomości: Inicjatywa zwróciła uwagę społeczeństwa na kwestię manipulacji i uproszczeń w podręcznikach szkolnych. Uczniowie, nauczyciele i rodzice zyskali większą świadomość potrzeby krytycznego myślenia i wielości narracji.

Alternatywne perspektywy: Inicjatywa dostarczyła alternatywne interpretacje i informacje, które uzupełniły treść podręcznika. Uczniowie mieli możliwość zobaczenia różnych punktów widzenia i zrozumienia, że historia może być opowiedziana z wielu perspektyw.

Łączenie społeczności: Projekt zaangażował społeczność na różnych płaszczyznach, m.in. poprzez udostępnianie fragmentów podręcznika na Instagramie. Dzięki temu powstała interaktywna przestrzeń do dyskusji, wymiany opinii i refleksji.

Ekwiwalent mediowy projektu wyniósł 2 500 000 zł.